Di hài Copernicus được chôn lại ở thánh đường Ba Lan

Di hài của Nicolas Copernicus, cha đẻ thế kỉ thứ 16 của thiên văn học hiện đại, đã được mai táng lại ở một thánh đường Ba Lan vào thứ bảy hôm qua theo nghi thức dành cho một tu sĩ, thể hiện sự hối tiếc vì bản án của Giáo hội đối với các lí thuyết của ông.

Chân dung Nicolas Copernicus do máy tính dựng lại từ xương sọ phát hiện trong thánh đường ở Frombork, miền bắc Ba Lan, năm 2005.

Copernicus cuối cùng đã được yên nghĩ trong một phần mộ riẻng biệt, một ngày sau kỉ niệm lần thứ 467 ngày mất của ông, sau một cuộc săn lùng ráo riết của các chuyên gia, y như trong truyện trinh thám.

Quan tài của ông chôn trong thánh đường thế kỉ 14 Frombork, ở miền bắc đất nước Ba Lan quê hương ông, với phần mộ của ông được đánh dấu bằng một khối đá granite màu đen có khắc bản đồ hệ mặt trời.

Hôm thứ sáu, cỗ quan tài đã được rước đi khắp các thị thứ và làng mạc ở miền bắc Ba Lan quanh vùng Frombork, nơi Copernicus được biết tới là một giáo sĩ Cơ đốc.

Năm 1616, Vatican đã gán mác dị giáo cho lí thuyết Copernicus rằng mặt trời, chứ không phải Trái đất, nằm tại trung tâm của vũ trụ.

Vatican đã ra lệnh cấm quyển sách tiên phong của ông De Revolutionibus Orbium Coelestium (Về chuyển động của các quả cầu thiên thể), công trình làm chấn động những người đương thời khi nó được xuất bản không bao lâu sau khi ông qua đời vào năm 1543 ở tuổi 70.

Copernicus cho rằng Trái đất quay xung quanh trục của nó mỗi vòng mất một ngày, và chuyển động xung quanh Mặt trời mỗi vòng mất một năm, ngược lại với lí thuyết Plato được Giáo hộ ủng hộ cho rằng Trái đất đứng yên tại trung tâm của vũ trụ, với mặt trời và các vì sao quay tròn xung quanh nó.

Giáo hội chỉ rút công trình của ông ra khỏi danh sách những quyển sách cấm của họ vào năm 1835, và năm 1999 đức giáo hoàng người Ba Lan, John Paul II, đã đến thăm nơi sinh của nhà thiên văn học vĩ đại ở Torun và bày tỏ sự tự hào trước những thành tựu khoa học của ông.

Trong một bài phát biểu tại lễ mai táng, đức giám mục Lublin Jozef Zycinski đã phê bình “sự lạm quyền của những người tự xưng là kẻ bảo vệ của Giáo hội” trong việc phán xét các lí thuyết của Copernicus.

Là một nhà toán học, nhà kinh tế học, và là bác sĩ đồng thời là một tu sĩ, Copernicus được chôn cất giống như nhiều tu sĩ và thường dân khác xứ Frombork trong một ngôi mộ không đánh dấu bên dưới nền đất thánh đường.

Các nhà nghiên cứu đã mất hai thế kỉ qua để cố gắng nhận dạng phần mộ của ông, cuối cùng mới tìm ra nó vào năm 2005.

Di hài được tìm thấy nhận dạng dương tính bởi phép kiểm tra ADN trên hai sợi tóc và một chiếc răng.

“Lịch sử khám phá [phần mộ của ông] là một câu chuyện trinh thám thật sự”, phát biểu của Jerzy Gassowski, Viện Nhân chủng học và Khảo cổ học ở Pultusk, miền trung Ba Lan, người đã tìm ra ngôi mộ.

“Tôi tìm thấy nó ở ngay đây”, ông nói, đồng thời chỉ tay vào một viên đá cẩm thạch tại chân của một trong 16 bệ thờ của thánh đường.

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng Copernicus là người chăm sóc bệ thờ, và đã tiến hành khảo sát kĩ lưỡng, trước khi Gassowski tìm thấy cái sọ và xương của một người đàn ông trạc 70 tuổi trong đống hỗn độn gồm nhiều di hài khác nữa.

Chiếc sọ đã được gửi đến phòng thí nghiệm giám định y khoa ở Warsaw, ở đó các chuyên gia đã tạo ra một ảnh tái dựng do máy tính lập của gương mặt của người đàn ông đó. Kết quả là một bức ảnh giống đến bất ngờ với các chân dung của Copernicus.

“Chỉ có kiểm tra ADN mới mang lại sự đảm bảo. Nhưng chúng tôi cần phải tìm ra một số chất liệu hen để cho phép so sánh. Và điều đó dường như khó đến mức không thể, vì việc dựng lên hệ gen phả hệ đã thất bại”, Gassowski nói.

Tuy nhiên, chất liệu quý báu ấy cuối cùng đã được tìm thấy - ở Thụy Điển.

Trong số những chiến lợi phẩm do những người Thụy Điển mang về trong cuộc chiến tranh của họ với Ba Lan hồi thế kỉ 17 là Calendarium Romanum Magnum, một bộ sách cổ của Johannes Stoeffler xuất bản năm 1518 đã thuộc về Copernicus trong nhiều năm.

Nó nằm trong thư viện của trường Đại học Uppsala ở Thụy Điển.

“Tôi có ý tưởng đi tới đó và mượn quyển sách, chỉ hi vọng tìm ra cái gì đó tình cờ. Và tôi đã làm được. Có một số sợi tóc trong đó”, Goran Henriksson, một nhà thiên văn học ở trường Đại học Uppsala, nói.

Các nhà khoa học Thụy Điển và Ba Lan đã so sánh tóc với một chiếc răng lấy từ cái sọ tìm thấy ở Frombork và tìm thấy sự phù hợp ADN dương tính vào năm 2008.

Theo AFP