Hệ mặt Trời của chúng ta gồm Mặt trời là thiên thể phát sáng, quay xung quanh nó là các hành tinh và các thiên thể không phát sáng. Cho đến nay người ta đã phát hiện ra các hành tinh và các thiên thể: 1) Sao Thuỷ (Mercure); 2) Sao Kim (Venus); 3) Sao Hải Vương (Neptune); 10) Sao Diêm Vương (Pluton) (thiên thể này trước đây được gọi là hành tinh nhưng sau này bị hội đồng thiên văn quốc tế loại khỏi danh sách các hành tinh); 11) Xêna hay còn gọi là Eris mang mã số 2003UB313, phát hiện ngày 29/7/2005. Thiên thể này cũng chưa được hội đồng thiên văn quốc tế xếp vào hàng ngũ các hành tinh. 12) Các sao chổi.
Hệ Mặt Trời của chúng ta chứa nhiều điều bí ẩn, nhiều hiện tượng xảy ra trong hệ Mặt trời mà con người chưa hiểu rõ.
Bài này xin lược trích 9 bí ẩn lớn nhất trong hệ Mặt Trời chúng ta.
Hệ Mặt Trời vẫn còn nhiều bí ẩn
1. Sao hoả trước đây có sự sống không?
Sao Hoả có vị thế gần giống như Trái Đất của chúng ta, rất thuận lợi cho sự sống phát sinh. Song cho đến nay nhiều thăm dò chưa cho thấy một tín hiệu nào của sự sống. (Người ta đang nghĩ nếu có "một đoàn khảo cổ" đào sâu hàng km vào lòng Sao Hoả thì có thể phát hiện được dấu tích sự sống!?)
2. Còn bao nhiêu hành tinh nữa chưa được phát hiện trong hệ Mặt Trời?
12 hành tinh và thiên thể quay quanh Mặt Trời đã được phát hiện; liệu có còn những thiên thể khác nữa không? và trong những thiên thể đó có thiên thể nào đủ tiêu chuẩn xếp vào hàng ngũ các hành tinh không? Một vùng được các nhà thiên văn đặc biệt quan tâm có khả năng chứa nhiều hành tinh giá lạnh, đó là vành Kuiper nàm cách xa Mặt Trời khoảng 10 lần so với Quả Đất.
3. Bao giờ mới có dự báo những hoạt động của Mặt Trời?
Rất nhiều bí mật của Mặt Trời chưa được khám phá. Trên Mặt Trời có nhứng điểm đen có nhiệt độ thấp, ở đó thường xảy ra các vụ nổ. Số điểm đen đạt cực đại theo chu kì 11 năm; người ta chưa hiểu tại sao lại là 11 năm mà không lớn hoặc nhỏ hơn thời gian ấy? Hiện chúng ta cũng chưa giải thích được rõ ràng một vụ nổ.
4. Tại sao Quả Đất có từ trường?
Quả Đất của chúng ta tồn tại từ trường và từ trường này đảo cực (Bắc thành
5. Tại sao Sao Kim trở thành "sao chết"?
Sao Kim và Quả Đất có khối lượng và kích thước gần giống nhau. Nhiệt độ trên Sao Kim khoảng 4600 C, nó là một "địa ngục".
Có lí giải cho rằng do Sao kim gần Mặt Trời hơn Quả Đất, do hiệu ứng nhà kính... nhưng những lí giải này liệu có đầy đủ để trả lời cho câu hỏi: Vì sao Sao Kim lại trở thành một "địa ngục"?
6. Những vành đai của các hành tinh đã hình thành như thế nào?
Người ta đã phát hiện Sao Thổ, Sao Mộc, Sao Thiên Vương, Sao Hải Vương có các vành đai bao quanh; các vành đai này gồm hàng tỉ khối băng và đá tạo thành. Hiện nay người ta chưa hiểu được sự tạo thành các vành đai này như thế nào.
7. Các hành tinh đã xuất hiện như thế nào?
Câu hỏi này cho đến nay vẫn chưa có lời giải đáp. Sự suy diễn trước đây cho rằng có một đám bụi và khí dưới tác dụng của lực hấp dẫn đám bụi khí này co lại theo hình xoắn ốc hình thành một vành đai quanh Mặt Trời. Các hạt tích tụ lớn dần tạo nên các hành tinh. Sự suy diễn này còn đơn giản không được chấp thuận.
8. Đại dương ngầm của vệ tinh Eurôpe của Sao Mộc chứa những bí mật gì?
Eurôpe là hành tinh của Sao Mộc. Năm 1997 trạm thăm dò Galileo phát hiện có nước ngầm dưới bề mặt băng giá của Eurôpe. Người ta đã hi vọng có sự sống ở vệ tinh này. Trên Quả Đất của chúng ta cũng đã quan sát được những sinh vật sống trong điều kiện giống như điều kiện ở vệ tinh Eurôpe. Lí giải bí mật này còn là điều phải chờ đợi.
9. Các Sao Chổi hình thành như thế nào?
Người ta xem Sao Chổi như những tư liệu lịch sử của hệ Mặt Trời. Sự hiểu biết về Sao Chổi của chúng ta đến nay còn rất ít ỏi. Sao Chổi là những thiên thể có độ bất đồng nhất rất lớn. Câu hỏi về sự hình thành các Sao Chổi cho đến nay vẫn là một bí ẩn lớn./.
Tài liệu tham khảo: Tạp chí Vật Lí Ngày nay số 51;62;77;79;83.
Trương Văn Thanh - Thuvienvatly.com
GV chuyên Vật Lý tại Thanh Hóa
