Thuvienvatly.com xin giới thiệu đến quý độc giả bài viết về giải thưởng Nobel của tác giả Hoàng Hà (trích trên tạp chí Vật Lý Việt Nam, số tháng 12-2012), xin lưu ý bài viết được thực hiện trước khi giải Nobel 2012 được công bố. Thuvienvatly.com xin mạn phép tóm lược và chỉnh sửa để phù hợp với thời điểm hiện nay.
Chúng ta hãy thử tìm hiểu thêm về giải Nobel: Những ai 2 lần nhận giải Nobel Vật Lý? Danh hiệu "Gia Đình Nobel"? Các cặp "cha con" Nobel? Chủ nhân Nobel Vật Lý trẻ nhất? v.v.
Giải Nobel Vật Lý đầu tiên được trao cho Wilhem Conrad Röntgen, người Đức, về "Phát minh loại tia bức xạ đặc biệt tên là tia Röntgen" vào năm 1901. Ông nhận được khoảng tiền thưởng 150 782 SEK (đồng tiền Thụy Điển), tương đương 7 731 004 SEK ở thời giá tháng 12 năm 2007.
Giải Nobel Vật Lý gần đây nhất được trao năm 2011 (bài viết thực hiện trước lễ trao giải Nobel 2012 - Thuvienvatly.com) cho ba nhà khoa học Saul Perlmutter, Brian P.Schmidt và Adam G.Riess về thành tựu Thiên Văn Học - "Phát hiện sự giãn nở tăng tốc của vũ trụ quan việc quan sát các siêu tân tinh ở rất xa". Tổng giá trị giải thưởng chia đều cho ba người là 10 000 000 SEK, tương đương thời giá năm 2011 là 1 triệu Euro, hay 1,4 triệu USD.
Tính đến năm 2011, đã có tổng cộng 105 lần trao giải Nobel Vật Lý và cho 191 cá nhân. Trong đó 6 năm không trao giải là: 1916, 1931, 1934, 1940, 1941, 1942.
Trong đó: 47 giải Nobel Vật Lý được trao với chỉ một người, 29 giải Nobel Vật Lý được trao và chia cho hai người, 29 giải Nobel Vật Lý được trao và chia cho ba người.
- Người duy nhất đoạt hai giải Nobel Vật Lý: vào năm 1956 và 1972 là John Bardeen. Marie Curie cũng hai lần được trao giải Nobel, nhưng ở hai lĩnh vực khác nhau: Nobel Vật Lý năm 1903 và Nobel Hóa Học năm 1911.
- Có hai phụ nữ đoạt giải Nobel Vật Lý: là Marie Curie (gốc Ba Lan) nhận giải năm 1903 và Maria Goeppert-Mayer (gốc Do Thái) nhận giải năm 1963.
- Người đoạt giải Nobel Vật Lý trẻ nhất từ trước đến nay là: William Lawrence Bragg, cùng với cha mình năm 1925, ở tuổi 25. Người đoạt giải Nobel Vật Lý lớn tuổi nhất là Raymond Davis Jr, nhận giải năm 2002 ở tuổi 88.
- Danh hiệu "gia đình Nobel" thuộc về:
- Nhà Curie: gồm hai vợ chồng ông bà Marie Curie & Pierre Curie; con gái và con rể của họ là Irène Joliot Curie & Frédéric Joliot Curie
- Cha và con các gia đình: William Bragg và Lawrence Bragg (năm 1915); Niels Bohr (năm 1922) và Aage Bohr (năm 1975); Manne Siegbahn (1924) và Kai M. Siegbahn (1981); J.J. Thomson & George Paget Thomson (1937)
Điền Quang - Thuvienvatly.com
