Một phần việc quan trọng của vật lí học là xây dựng các mô hình cho phép chúng ta phát triển sự giải thích cho các hiện tượng. Các mô hình thật hữu ích trong việc đưa ra các dự đoán dựa trên các quan sát. Hãy thử các thí nghiệm sau đây, xây dựng mô hình riêng của bạn và đưa các dự đoán riêng của bạn dựa trên những gì bạn đã biết. Hãy ghi nhớ những ý tưởng này trong trí bạn khi bạn tiếp tục học tiếp các bài học sau.

Hộp đen

Hộp đen, SGK vật lý 11, McGraw-Hill Ryerson

Hãy kéo các dây trên hộp đen và quan sát xem chuyện gì xảy ra. Hãy thử vài ba lần, để ý đến chuyển động và lực căng của các dây, mọi tiếng ồn mà bạn nghe và bất cứ thứ gì đập vào trước mắt bạn. Hãy ghi lại các quan sát của bạn.

1. Dựa trên các quan sát của bạn, hãy vẽ một mô hình thể hiện xem bạn nghĩ các sợi dây được nối như thế nào bên trong chiếc hộp đen.
2. Kiểm tra sự chính xác của dự đoán của bạn bằng cách kéo các sợi dây trên hộp đen một lần nữa.
3. Thí nghiệm này có thể dùng để giải thích quá trình khảo sát khoa học như thế nào?

Quả bóng bãi biển

Quả bóng bãi biển, SGK vật lý 11, McGraw-Hill Ryerson

Với một người bạn cùng chơi, hãy quan sát cái xảy ra với một quả bóng bãi biển khi bạn ném nó qua lại trong khi tác dụng các chuyển động quay khác nhau. Hãy ghi lại các quan sát của bạn.

1. Hãy mô tả các tác động của mỗi chuyển động quay tròn.
2. Vẽ một mô hình thể hiện cái bạn quan sát thấy.

Máy gia tốc Van de Graaff

Máy gia tốc Van De Graaff, Thiết bị được nhắc đến nhiều trong các SGK

Đặt các mảnh giấy nhỏ từ một cái kim bấm ba lỗ lên trên một máy phát Van de Graaff như bên hình. Bật công tắc mở máy phát và quan sát cái xảy ra. Ghi lại các quan sát của bạn.

1. Dựa trên các quan sát của bạn, hãy vẽ mô hình thể hiện cái xảy ra đối với mảnh giấy.

Siêu quả cầu

Quả cầu có nảy lên cao hơn điểm xuất phát hay không?

Thả rơi một siêu quả cầu từ một độ cao nhất định. Tiến hành thử nghiệm vài lần, thay đổi các thông số như vận tốc ban đầu của quả cầu và tốc độ quay tròn của nó. Ghi lại các quan sát của bạn. Sau đó hãy phát triển các quy tắc sẽ cho phép bạn dự đoán xem quả cầu, dựa trên vận tốc ban đầu và tốc độ quay tròn của nó, có nảy lên cao hơn điểm xuất phát của nó hay không.

1. Kiểm tra các dự đoán của bạn.
2. Mô tả sự chuyển động của siêu quả cầu bằng một mô hình về sự bảo toàn năng lượng.

Bức xạ kế

Bức xạ kế, SGK vật lý 11, McGraw-Hill Ryerson

Chiếu ánh sáng lên trên một bức xạ kế và quan sát cái xảy ra. Lặp lại quá trình trên dùng máy sấy tóc ở chế độ nóng và chế độ mát. Ghi lại các quan sát của bạn.

1. Cái gì làm cho các cánh quạt quay tròn? Hãy đề ra một giả thuyết.
2. Năng lượng đã được chuyển hóa như thế nào?
3. Có những sự tương đồng gì giữa nhiệt và ánh sáng?
4. Kiểm tra giả thuyết của bạn.

Ảnh bội cho bởi hai gương phẳng

Ảnh cho bởi gương phẳng

Sử dụng một thước đo góc để bố trí một cơ cấu như hình bên. Bố trí các gương và đồng tiền nhà trong ảnh. Sau đó, lập một bảng số liệu như bảng bên dưới. Đếm số lượng ảnh bạn nhìn thấy khi đặt các gương ở những góc nhất định. Ghi lại các quan sát của bạn.

1. Phát triển một phương trình toán học dự đoán số lượng ảnh sẽ xuất hiện khi góc hợp giữa hai gương phẳng đã được cho trước. Gợi ý: một vòng tròn có 360^o.

SGK vật lý 11, McGraw-Hill Ryerson

Phần tiếp theo