Lỗ đen, lỗ sâu đục và cỗ máy thời gian (Phần 60)

Không cách nào bác bỏ chăng?

Bạn có thể đã rõ vì sao nhiều nhà vật lí không chấp nhận rằng sự du hành thời gian ngược về quá khứ sẽ là có thể. Nhưng còn có một nghịch lí nữa mà tôi chưa nói tới, cái phải làm với việc sử dụng một cỗ máy thời gian để tạo ra nhiều bản sao của chính bạn, do đó vi phạm những định luật thiêng liêng của tự nhiên như sự bảo toàn khối lượng và năng lượng. Chẳng hạn, bạn có thể đi lùi về năm phút trước và gặp với chính bạn. Khi đó liệu hai người bạn có thể đi vào một cỗ máy thời gian và đi lùi đến năm phút trước đó nữa để gặp người bạn thứ ba, và cứ thế, hay không? Đây thật ra chỉ là một dạng nữa của nghịch lí không có sự lựa chọn. Vì chỉ có một phiên bản duy nhất của quá khứ và bạn biết trước khi bạn lên đường rằng không có bản sao nào của chính bạn từ tương lai đi về năm phút trước, nên bạn không thể tự do nhập bọn với chính mình. Bạn không thể đi ngược thời gian để gặp gỡ chính bạn vì bạn không có kí ức gặp gỡ chính mình.

Có vẻ như tôi vừa mang đến cho bạn một chút thất vọng về cỗ máy thời gian, và bạn có thể tự hỏi không biết có nên tiếp tục theo dõi phần còn lại của tập sách mà trong đó tôi giải thích làm thế nào có thể xây dựng một cỗ máy thời gian. Nhưng đừng nên thất vọng sớm thế. Rõ ràng phải có những quy luật cơ bản nhất định về những thời điểm mà chúng ta được phép đi tới và cái chúng ta được phép làm để những nghịch lí không thể phát sinh. Nhiều người hâm mộ sự du hành thời gian đến mức quá khích không lo lắng cho lắm về nghịch lí không có sự chọn lựa. Họ đồng ý rằng chúng ta phải từ bỏ ý thức nếu như sự du hành thời gian về quá khứ là có thể. Đối với họ, dẫu sao thì chúng ta cũng chẳng có ý thức, chúng ta nghĩ là chúng ta có mà thôi. Vì chúng ta sống trong một vũ trụ quyết định luận trong đó mọi thứ là tiền định nên chúng ta không cần đòi hỏi cái gì mới mẻ hết. Miễn là mọi thứ phù hợp lôgic thì chẳng có vấn đề gì. Như vậy, bạn có thể đi ngược một giờ đồng hồ đến gặp phiên bản trẻ hơn (một chút) của bạn nếu bạn nhớ được chính bạn đã đi gặp bản thân mình hồi một giờ trước đó. Nếu bạn không nhớ thì bạn sẽ không thể đi ngược thời gian. Ngay cả nghịch lí hiện hữu từ hư vô cũng không ngăn nổi những người ủng hộ quá khích như thế. “Như thế thì đã sao”, họ nói, “bức tranh Mona Lot bị giữ trong một vòng lặp thời gian không gây ra bất kì sự mâu thuẫn lôgic nào cả.”

Tuy nhiên, theo tôi, đây là một sự từ bỏ nghiêm trọng hơn nhiều của ý thức. Ít nhất thì trong một vũ trụ quyết định luận, chúng ta đang ở dưới ảo giác rằng bản thân chúng ta đang đưa ra những lựa chọn và quyết định tự do của riêng mình. Trong sự du hành thời gian, chúng ta không được phép xa xỉ cảm giác này. Ý thức của chúng ta sẽ rời khỏi chúng ta theo một kiểu hết sức không rõ ràng.

Nếu bạn quyết định cho phép khả năng du hành thời gian ngược về quá khứ thì có một cái giá nữa mà bạn phải trả. Bạn phải xét mô tả vũ trụ hình khối của không thời gian một cách nghiêm túc. Quá khứ, hiện tại và tương lai phải đồng thời tồn tại. Nguyên nhân thật đơn giản: Nếu bạn đi ngược về quá khứ (cái chúng ta miễn cưỡng thừa nhận có thể tồn tại vì ít nhất chúng ta biết nó thật sự tồn tại) thì đối với những người mà bạn gặp khi bạn đi ngược dòng thời gian (kể cả phiên bản trẻ hơn của bạn), thời gian đó là “lúc này” của họ, tức thời điểm hiện tại của họ. Bạn đã đến từ tương lai của họ. Họ sẽ phải thừa nhận rằng tương lai là có thực giống như hiện tại vậy. Chúng ta thậm chí không thể khẳng định sự hiện diện của chúng ta là “lúc này” đích thực và rằng họ nghĩ họ sống trong thời hiện tại, vì chúng ta có thể tưởng tượng y như vậy về những người du hành thời gian từ tương lai của chúng ta đến thăm chúng ta ở thời điểm hiện tại của chúng ta. Nếu họ làm như vậy, thì tương lai của chúng ta, và thật ra là mọi thời điểm, phải đồng thời tồn tại. Đây chính là cái mà mô hình vũ trụ hình khối cho chúng ta biết.