Isaac Newton viết gì về thủy triều ở vịnh Bắc Bộ?

Tác phẩm khoa học quan trọng nhất của Isaac Newton là Principia. Chắc ai cũng đã nghe đến cuốn sách này nhưng ít người biết là trong đó Newton có viết về thủy triều ở vịnh Bắc Bộ. Newton dành một đoạn khá dài trong Principia để giải thích thủy triều qua lực hút của mặt trăng và mặt trời lên trái đất. Bình thường thủy triều lên xuống 2 lần một ngày, nhưng ở vịnh Bắc Bộ triều chỉ lên xuống một lần một ngày. Đây là đoạn đầu tiên trong chương về thủy triều trong Principia (bản tiếng Anh của University of California Press, 1934):

Ở đoạn trên, Newton viết rằng các kết quả ở các phần trước cho ta thấy thủy triều phải  lên xuống 2 lần một ngày. Nhưng sau đó vài trang, Newton lại viết tiếp như sau:

Đoạn này Newton viết rằng có những nơi thủy triều chỉ có một lần một ngày. Một ví dụ là ở cảng Batshaw, ở vương quốc Tunquin. Vào thời Newton, Tunquin là từ dùng để chỉ xứ Đàng Ngoài (thường viết là Tonkin). Nhưng đố các bạn biết cảng Batshaw là ở đâu?

damthanhson's blog.