Vào những ngày cuối năm 2004, các nhà khoa học, các kĩ sư và kĩ thuật viên điều hành dự án Cassini-Huygens đang chuẩn bị cho phần việc khó khăn và phức tạp nhất của toàn bộ sứ mệnh. Đây là thời khắc tàu khảo sát Huygens tách khỏi phi thuyền quỹ đạo Cassini và bắt đầu hạ cánh xuống bề mặt Titan.
Không có sự đảm bảo nào rằng tàu khảo sát sẽ sống sót trong hành trình đó. Do những đám mây đậm đặc gồm khí methane, ethane và các chất khí khác đang bọc lấy vệ tinh, cho nên các nhà khoa học chỉ có thể dự đoán bề mặt vệ tinh trông ra sao. Ngay trước khi đi tới bề mặt vệ tinh, Huygens sẽ chịu lượng nhiệt cường độ mạnh phát sinh khi bất kì một vật thể nào đi vào một bầu khí quyển ở tốc độ cao. Ngày 25 tháng 12 năm 2004, cuối cùng phi thuyền Cassini đã thả tàu khảo sát của nó ra.
21 ngày sau đó, sau một đợt tiếp cận kéo dài, từ từ, kiểu lướt qua, Huygens bắt đầu hạ cánh xuống bề mặt Titan. Trong lúc hạ cánh, nó liên tục gửi các thông tin khoa học về phi thuyền Cassini. Sự đi xuống của Huygens được hãm bởi một hệ thống gồm ba cái dù giúp giữ cho nó không bị phá hủy bởi nhiệt sinh ra do sự đi vào khí quyển.
Các nhà khoa học trên Trái đất phải chờ một thời gian dài mới biết Huygens có sống sót trong chuyến đáp xuống bề mặt Titan hay không. Do khoảng cách lớn giữa Titan và Trái đất nên tín hiệu mất 85 phút mới truyền tới chúng ta. Nhưng cuối cùng, Mạng Vũ trụ Xa, một tập hợp gồm nhiều anten có độ nhạy cao phân tán khắp nơi trên thế giới, bắt đầu nhận được tín hiệu phản hồi từ phi thuyền Cassini. Rõ ràng là tàu Huygens đã an toàn và hiện nay ở xa Trái đất hơn bất kì vật thể nào từng hạ cánh trong không gian. Những hình ảnh đầu tiên từ các camera của tàu Huygens cho thấy một địa mạo ác liệt với nhiều khối đá hoặc chỏm băng. Những hình ảnh và thông tin mà tàu Huygens gửi về trong vài giờ sau đó đã làm thay đổi mãi mãi cái nhìn của chúng ta về Titan.
Ngày nay, chúng ta tin rằng Titan có thể thật sự trông tựa như Trái đất thời son trẻ. Titan có thể có nhiều đặc điểm giống với hành tinh của chúng ta, như mưa, tuyết và các đám mây – khả năng lớn nhất là cấu tạo gồm methane, chứ không phải nước – cùng các ngọn núi và thung lũng. Có lẽ các biển methane đã từng bao phủ phần lớn diện tích của vệ tinh, nhưng những khu vực lỏng này ngày nay dường như tập trung vào hai cực của vệ tinh. Các nhà khoa học sẽ mất nhiều năm để phân tích lượng thông tin hết sức phong phú mà tàu Huygens gửi về trong một thời gian ngắn như thế.
Tàu Huygens đã yên nghỉ lâu rồi, pin nguồn cùng các thiết bị của nó không còn hoạt động nữa. Tuy nhiên, phi thuyền Cassini vẫn tiếp tục bay vòng quanh sao Thổ. Thật ra, sứ mệnh của nó tỏ ra thành công đến mức nó đã được kéo dài thời gian hoạt động lên thêm 60 vòng xung quanh Thổ tinh. Các nhà điều hành phi thuyền trên Trái đất dự tính cho phi thuyền Cassini chuyển động xung quanh Thổ tinh cho đến năm 2010. Sau đó, họ sẽ đưa nó vào một quỹ đạo “an toàn” xung quanh Thổ tinh – nơi nó không có khả năng va chạm với bất kì vệ tinh nào khác của hành tinh trên – và tắt các thiết bị của nó đi.
Trần Nghiêm dịch
Xem Phần 9
